گین (Gain) در لغت به معنای “سود” یا “افزایش” است و در دنیای صوتی به میزان تقویت سیگنال ورودی توسط آمپلی فایر اشاره دارد. به عبارت دیگر، گین تعیین میکند که سیگنال ورودی تا چه حد تقویت شده و به بلندگوها ارسال شود. تنظیم صحیح گین برای دستیابی به بهترین کیفیت صدا و جلوگیری از آسیب به بلندگو ها ضروری است. در این مقاله، به طور کامل به بررسی گین امپلی فایر و نحوه تنظیم آن می پردازیم.
عناوین اصلی
آمپلی فایر
آمپلی فایر نقشی اساسی در تقویت ولتاژ، توان خروجی و سطح سیگنال یا صدا ایفا میکند. درک صحیح نحوه عملکرد گین در این سیستم، برای تنظیم دقیق و بهینه آن ضروری است.
نقش گین
- همسطح کردن سیگنال ورودی: گین پتانسیومتری بر روی آمپلی فایر، سیگنال ورودی با ولتاژ های مختلف (مثلا 2 تا 5 ولت) را با ورودی قابل قبول آمپلی فایر (معمولا 4 ولت) هم ترازی می کند.
- جلوگیری از اعوجاج و آسیب: تنظیم گین مناسب، از اعوجاج صدا (دیستروشن) و پدیده مخرب کلیپینگ که به بلندگو ها آسیب می رساند، جلوگیری می کند.
مفاهیم کلیدی
- سیگنال ورودی: سیگنالی که از منبع صوتی (مانند ضبط صوت یا کارت صدا) به آمپلی فایر ارسال می شود.
- سیگنال خروجی: سیگنالی که از آمپلی فایر به بلندگو ها ارسال می شود.
- ولتاژ: واحد اندازه گیری اختلاف پتانسیل الکتریکی.
- دیستورتشن: اعوجاج یا نویز ناخواسته در سیگنال صوتی.
- کلیپینگ: بریده شدن سیگنال صوتی، که منجر به ایجاد صدای خشن و ناخوشایند می شود.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین آمپلی فایرهای آدیسون
مزایای تنظیم صحیح گین
- بهبود کیفیت صدا: تنظیم صحیح گین منجر به شفاف تر شدن صدا و کاهش اعوجاج می شود.
- افزایش عمر بلندگو ها: تنظیم گین از بلندگو ها در برابر آسیب ناشی از سیگنال های قوی محافظت می کند.
- بهبود عملکرد آمپلی فایر: تنظیم صحیح گین به آمپلی فایر ماشین اجازه میدهد تا به طور موثرتر کار کند.
تنظیم گین
برای تنظیم گین مراحل زیر را دنبال کنید:
1. ولتاژ خروجی منبع صوتی خود را مشخص کنید.
معمولا ولتاژ خروجی منبع صوتی در دفترچه راهنمای آن ذکر شده است. ولتاژ های خروجی رایج 2 ولت، 4 ولت و 5 ولت هستند.
2. ولتاژ ورودی آمپلی فایر خود را مشخص کنید.
این ولتاژ نیز در دفترچه راهنمای آمپلی فایر ذکر شده است.
3. گین آمپلی فایر را تنظیم کنید.
- اگر ولتاژ خروجی منبع صوتی شما با ولتاژ ورودی آمپلی فایر یکسان است، گین را روی حداقل تنظیم کنید.
- اگر ولتاژ خروجی منبع صوتی شما کم تر از ولتاژ ورودی آمپلی فایر است، گین را به اندازه کافی افزایش دهید تا سیگنال خروجی به سطح دلخواه شما برسد.
- اگر ولتاژ خروجی منبع صوتی شما بیشتر از ولتاژ ورودی آمپلی فایر است، نمی توانید گین را به اندازه کافی افزایش دهید تا سیگنال خروجی به سطح دلخواه شما برسد. در این حالت باید از یک پری آمپ برای افزایش ولتاژ سیگنال ورودی قبل از ورود به آمپلی فایر استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: بررسی مشکلات رایج آمپلی فایر ماشین
4. به صدای خروجی گوش دهید.
- اگر صدای خروجی اعوجاج یا کلیپینگ دارد، گین را کاهش دهید.
- اگر صدای خروجی خیلی کم است، گین را افزایش دهید.
نکات مهم
- همیشه قبل از تنظیم گین، آمپلی فایر را خاموش کنید.
- هنگام تنظیم گین، به صدای خروجی دقت کنید و از ایجاد اعوجاج یا کلیپینگ جلوگیری کنید.
- اگر از ساب ووفر استفاده میکنید، گین ساب ووفر را نیز باید تنظیم کنید.
- برای تنظیم دقیق گین، میتوانید از یک دستگاه دیستورتشن متر استفاده کنید.
- گین، ولوم صدا نیست. افزایش گین، به معنای افزایش حجم صدا نیست.
- اعداد کنار گین، نشان دهنده ولتاژ خروجی پخش ها هستند. با استفاده از آنها، می توانید گین را به صورت دقیق تنظیم کنید.
روش های مختلف تنظیم گین
1. روش اول: تنظیم گین توسط مولتی متر
در این روش، با استفاده از مولتی متر، ولتاژ خروجی آمپلی فایر اندازه گیری می شود. سپس با استفاده از رابطه زیر، گین تنظیم می شود:
Prms = V^2rms / Rrms
در این رابطه:
- Prms توان موثر (RMS)
- Vrms ولتاژ موثر (RMS)
- Rrms مقاومت موثر (RMS)
به عنوان مثال، برای یک باند با توان 100 وات RMS و مقاومت 4 اهم، با توجه به رابطه بالا، ولتاژ دو سر باند نباید از 20 ولت تجاوز کند. همچنین، با تست تجربی، باید از مجذور این عدد (20) نیز استفاده شود. به این ترتیب، pre-amp هدیونیت باید از رادیکال عدد 20، یعنی 4.5 ولت تشکیل شده باشد.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل انتخاب آمپلی فایر
بنابراین، با هدیونیتی که 4.5 ولت در pre خود ارائه می دهد و باند با مشخصات توان 100 وات RMS و امپدانس 4 اهم، روی ولتاژ 20 ولت، صدایی عاری از دیستورت (اعوجاج) در اختیار خواهیم داشت.
نکات مهم
در این روش، اکولایزرها باید در حالت flat (صاف) قرار داشته باشند.
لازم است که کویل های باند یا ساب به آمپ وصل باشد و سپس ولتاژ دو سر باند اندازه گیری شود. دلیل این امر آن است که زمانی که درایور به آمپ متصل نیست، افت توان اهمی-سلفی (که با کاهش مقاومت همراه است) لحاظ نخواهد شد. در نتیجه، ولتاژ خروجی بالاتر از مقدار حقیقی نشان داده خواهد شد.
برای اندازه گیری موارد فوق، مولتی متر باید در حالت AC و رنج 0 تا 100 ولت قرار داده شود. دقت مولتی متر و کالیبره بودن آن بسیار حایز اهمیت است.
مزایای روش اول
این روش به شما امکان می دهد تا گین را برای هر باند یا ساب خودرو به طور جداگانه تنظیم کنید.
معایب روش اول
این روش به تجهیزات اضافی (مولتی متر) نیاز دارد و میتواند برای افراد مبتدی کمی پیچیده باشد.
بیشتر بخوانید: آموزش کامل تنظیم آمپلی فایر ماشین
2. روش دوم: تنظیم گین آمپلی فایر با اسیلوسکوپ
دقیق ترین روش برای تنظیم گین
این روش به شما کمک میکند تا به سیگنالی کاملا خطی و بدون اعوجاج دست پیدا کنید. دقت این روش به دلیل نمایش شکل موج آمپلی فایر توسط اسیلوسکوپ است. هرگونه اعوجاج در سیگنال، بلافاصله روی اسکوپ قابل مشاهده خواهد بود.
موارد لازم:
- اسیلوسکوپ
- پراب اسیلوسکوپ
- فایل صوتی با فرکانس 50 هرتز
مراحل تنظیم:
- تمام تنظیمات آمپلی فایر و سیستم صوتی را به حالت flat یا صفر برگردانید.
- فایل صوتی 50 هرتز را با ولوم دلخواه (مثلاً 50) پخش کنید.
- پراب اسیلوسکوپ را به خروجی آمپلی فایر وصل کنید.
- شکل موج را روی اسیلوسکوپ مشاهده کنید.
نکات
- شکل موج باید به صورت کله قند یکدست و بدون بریدگی باشد. اگر لبه های موج بریده شده باشند، نشان دهنده clipping یا اعوجاج سیگنال است.
- با افزایش ولوم، دامنه شکل موج نیز افزایش می یابد. تا زمانی که clipping اتفاق نیفتاده، می توانید ولوم را افزایش دهید.
- تجربه نشان داده که در برخی از هدیونیت ها، clipping در ولوم های بالا (مثلاً 50 به بعد) اتفاق می افتد. اما تا زمانی که صدای سیستم درهم و دیستورت نشده، نیازی به تنظیم گین نیست.
مزایای روش دوم
- دقیق ترین روش برای تنظیم گین
- قابلیت مشاهده اعوجاج سیگنال به صورت بصری
- قابل استفاده برای سیستم های صوتی Hi-End
معایب روش دوم
- نیاز به اسیلوسکوپ، که یک دستگاه گران قیمت است.
- نیاز به دانش کار با اسیلوسکوپ
3. روش سوم: شنیداری
این روش ساده ترین و رایج ترین روش تنظیم گین است. برای انجام این روش مراحل زیر را دنبال کنید:
1. انتخاب درایور
برای تنظیم گین هر درایور، باید آن درایور را به تنهایی صدا گیری کنید. به عنوان مثال، اگر ساب ووفر و باند دارید، ابتدا rca ساب را از آمپ جدا کنید تا فقط صدای باند را بشنوید.
2. تنظیمات آمپ و هدیونیت را صفر کنید
تمام تنظیمات آمپلی فایر، از جمله گین، اکولایزر، فیلترها و … را به حالت صفر تنظیم کنید. تنظیمات هدیونیت، مانند اکولایزر، loudness، fader و … را نیز به حالت صفر تنظیم کنید.
3. به مکانی آرام بروید
برای تمرکز بهتر، به مکانی آرام و بدون نویز بروید.
4. آهنگ مناسب انتخاب کنید
یک آهنگ با کیفیت که تمام فرکانس ها را شامل باشد و با آن آشنایی داشته باشید انتخاب کنید. ترجیحا از آهنگ های با فرمت audio استفاده کنید.
5. ولوم را تنظیم کنید
ولوم هدیونیت را تا 90% (یا 55 برای پایونیر و 30 برای کنوود) بالا ببرید.
6. گین آمپ را تنظیم کنید
گین آمپ را به آرامی افزایش دهید تا زمانی که صدای درهم ریزی (clipping) به گوشتان برسد. سپس گین را کمی به عقب برگردانید تا صدای درهم ریزی از بین برود.
7. تنظیمات دلخواه خود را اعمال کنید
پس از تنظیم گین، می توانید تنظیمات دیگر آمپ، مانند hpf و lpf را برای هر درایور به دلخواه خود تغییر دهید.
8. هدیونیت را خاموش و روشن کنید
rca را دوباره به آمپ وصل کنید. هدیونیت را خاموش و روشن کنید تا تنظیمات ذخیره شوند.
نکات
- اگر صدای خام و flat برایتان راضی کننده است، نیازی به تنظیمات اضافی در هدیونیت ندارید. در غیر این صورت، می توانید از اکولایزر هدیونیت برای تنظیم صدای دلخواه خود استفاده کنید.
- بهترین تنظیمات اکولایزر، تنظیماتی است که صدای طبیعی و بدون اغراق را ارائه دهد.
- برای صدای قدرتمند و پر حجم، می توانید از اکولایزر برای رنگ دهی به صدا استفاده کنید.
تفاوت gain و volume چیست؟
در دنیای پیچیده صدا، اصطلاحات گین و ولوم به وفور شنیده می شوند، اما درک دقیق تفاوت های ظریف آن ها میتواند چالش برانگیز باشد.
گین چیست؟
گین به قدرت سیگنال صوتی در یک نقطه خاص از مسیر صوتی اشاره دارد. به عبارت دیگر، گین نشان دهنده میزان تقویت سیگنال ورودی است. گین به طور معمول بر حسب دسی بل (dB) اندازه گیری می شود.
ولوم چیست؟
ولوم به بلندی صدای خروجی از یک سیستم صوتی اشاره دارد. ولوم نشان دهنده میزان بلندی صدایی است که شما می شنوید. ولوم نیز به طور معمول بر حسب دسی بل (dB) اندازه گیری می شود.
تفاوت های کلیدی بین گین و ولوم
- محل تنظیم: گین معمولا در ابتدای مسیر صوتی، قبل از پردازش های دیگر مانند اکولایزر و کمپرسور، تنظیم می شود. در مقابل، ولوم در انتهای مسیر صوتی، قبل از خروجی به بلندگو ها یا هدفون، تنظیم می شود.
- تاثیر بر کیفیت صدا: گین می تواند بر کیفیت صدا تاثیر بگذارد. افزایش بیش از حد گین می تواند منجر به اعوجاج و نویز ناخواسته در صدا شود. در مقابل، ولوم فقط بر بلندی صدا تاثیر می گذارد و کیفیت صدا را تغییر نمی دهد.
- کاربرد: گین برای تنظیم سطح سیگنال های ضعیف و تقویت آن ها به منظور پردازش های بعدی استفاده می شود. ولوم برای تنظیم بلندی صدای نهایی به منظور تناسب با محیط و سلیقه شنونده استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: از کدام ورودی و خروجی آمپلی فایر ماشین باید استفاده کنیم
مثالی برای درک بهتر
فرض کنید که شما در حال ضبط صدای خواننده هستید. میکروفون سیگنال ضعیفی را تولید می کند که برای پردازش های بعدی نیاز به تقویت دارد. در این حالت، شما از گین برای افزایش سطح سیگنال ورودی میکروفون استفاده میکنید. پس از پردازش های لازم، شما میتوانید از ولوم برای تنظیم بلندی صدای نهایی به منظور تناسب با محیط و سلیقه شنونده استفاده کنید.
- در مجموع، گین و ولوم به طور جدایی ناپذیری با هم مرتبط هستند. افزایش گین میتواند منجر به افزایش ولوم و در نهایت اعوجاج صدا شود.
- تنظیم صحیح گین و ولوم برای دستیابی به کیفیت صدای مطلوب و جلوگیری از اعوجاج ضروری است.
- درک تفاوت های گین و ولوم به شما کمک می کند تا از ابزارهای صوتی خود به طور موثرتر استفاده کنید و به نتایج مطلوب تری در تنظیمات مختلف صوتی دست پیدا کنید.
در پایان، به یاد داشته باشید که درک تفاوت های گین و ولوم اولین قدم برای تسلط بر دنیای پیچیده صدا است. با استفاده از این دو ابزار به طور صحیح، می توانید به کیفیت صدای مطلوب در ضبط، میکس و مسترینگ و سایر تنظیمات صوتی دست پیدا کنید.
برای خرید باند و بلندگو ماشین، انواع مختلف آمپلی فایر مثل آمپلی فایر مونو ماشین،آمپلی فایر دو کاناله، چهارکاناله و… میتوانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.